五代史宦官传序

wǔ dài shǐ huàn guān chuán xù
五代史宦官传序

zì gǔ huàn zhě luàn rén zhī guó, qí yuán shēn yú nǚ huò.
自古宦者乱人之国，其源深于女祸。
nǚ, sè ér yǐ, huàn zhě zhī hài, fēi yī duān yě.
女，色而已，宦者之害，非一端也。
gài qí yòng shì yě jìn ér xí, qí wèi xīn yě zhuān ér rěn.
盖其用事也近而习，其为心也专而忍。
néng yǐ xiǎo shàn zhōng rén zhī yì, xiǎo xìn gù rén zhī xīn, shǐ rén zhǔ bì xìn ér qīn zhī.
能以小善中人之意，小信固人之心，使人主必信而亲之。
dài qí yǐ xìn, rán hòu jù yǐ huò fú ér bǎ chí zhī.
待其已信，然后惧以祸福而把持之。
suī yǒu zhōng chén shuò shì liè yú cháo tíng, ér rén zhǔ yǐ wéi qù jǐ shū yuǎn, bù ruò qǐ jū yǐn shí qián hòu zuǒ yòu zhī qīn kě shì yě.
虽有忠臣、硕士列于朝廷，而人主以为去己疏远，不若起居饮食、前后左右之亲可恃也。
gù qián hòu zuǒ yòu zhě rì yì qīn, ér zhōng chén shuò shì rì yì shū, ér rén zhǔ zhī shì rì yì gū.
故前后左右者日益亲，而忠臣、硕士日益疏，而人主之势日益孤。
shì gū, zé jù huò zhī xīn rì yì qiè, ér bǎ chí zhě rì yì láo.
势孤，则惧祸之心日益切，而把持者日益牢。
ān wēi chū qí xǐ nù, huò huàn fú yú wéi tà, zé xiàng zhī suǒ wèi kě shì zhě, nǎi suǒ yǐ wéi huàn yě.
安危出其喜怒，祸患伏于帷闼，则向之所谓可恃者，乃所以为患也。
huàn yǐ shēn ér jué zhī, yù yǔ shū yuǎn zhī chén tú zuǒ yòu zhī qīn jìn, huǎn zhī zé yǎng huò ér yì shēn, jí zhī zé xié rén zhǔ yǐ wéi zhì.
患已深而觉之，欲与疏远之臣图左右之亲近，缓之则养祸而益深，急之则挟人主以为质。
suī yǒu shèng zhì, bù néng yǔ móu.
虽有圣智，不能与谋。
móu zhī ér bù kě wèi, wèi zhī ér bù kě chéng, zhì qí shén, zé jù shāng ér liǎng bài.
谋之而不可为，为之而不可成，至其甚，则俱伤而两败。
gù qí dà zhě wáng guó, qí cì wáng shēn, ér shǐ jiān háo dé jiè yǐ wéi zī ér qǐ, zhì jué qí zhǒng lèi, jǐn shā yǐ kuài tiān xià zhī xīn ér hòu yǐ.
故其大者亡国，其次亡身，而使奸豪得借以为资而起，至抉其种类，尽杀以快天下之心而后已。
cǐ qián shǐ suǒ zài huàn zhě zhī huò cháng rú cǐ zhě, fēi yī shì yě.
此前史所载宦者之祸常如此者，非一世也。
fū wéi rén zhǔ zhě, fēi yù yǎng huò yú nèi ér shū zhōng chén shuò shì yú wài, gài qí jiàn jī ér shì shǐ zhī rán yě.
夫为人主者，非欲养祸于内而疏忠臣、硕士于外，盖其渐积而势使之然也。
fū nǚ sè zhī huò, bù xìng ér bù wù, ér huò sī jí yǐ.
夫女色之惑，不幸而不悟，而祸斯及矣。
shǐ qí yī wù, zuó ér qù zhī kě yě.
使其一悟，捽而去之可也。
huàn zhě zhī wèi huò, suī yù huǐ wù, ér shì yǒu bù dé ér qù yě, táng zhāo zōng zhī shì shì yǐ.
宦者之为祸，虽欲悔悟，而势有不得而去也，唐昭宗之事是已。
gù yuē" shēn yú nǚ huò zhě", wèi cǐ yě.
故曰“深于女祸者”，谓此也。
kě bù jiè zāi?
可不戒哉？